• Home
  • Verslagen
  • Loopverslagen
  • Sallandtrail, fraaie trail over heuvels, heide en door bossen

Sallandtrail, fraaie trail over heuvels, heide en door bossen

In het oosten van Nederland, in Overijssel, ligt een bijzondere streek: Salland. Het gebied ligt globaal gesproken tussen de rivier de IJssel tussen Deventer en Zwolle en ca 30 km oostwaarts op een verticale lijn door de plaatsen Rijssen, Nijverdal en Hellendoorn. In het oosten van Salland ligt de Sallandse heuvelrug die tezamen met onder andere de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug zo'n 150.000 jaar geleden is ontstaan in de voorlaatste ijstijd, het Saalien. Het zijn alle drie stuwwallen die door schuivende Scandinavische ijsmassa’s van soms tweehonderd meter dik zijn gevormd. De ijsmassa bracht stenen en leem mee uit Scandinavië. Soms waren de stenen meters groot. Enkele zijn zelfs lokale beroemdheden geworden. Een daarvan, de Dikke Steen op de Lemelerberg, passeerde ik tijdens Sallandtrail. Een andere bekende soortgenoot, en wellicht zelfs de beroemdste, is de Amersfoortse Kei. Ook Lunteren, de plaats waar ik vandaan kom, heeft een plek met grote zwerfkeien. Tezamen markeren zij het Middelpunt van Nederland.

Salland komt mij, als oud-Veluwenaar van de Gelderse Valleizijde, landschappelijk heel vertrouwd voor. De Sallandse Heuvelrug bestaat uit heuvels met vooral veel naaldbomen (grove dennen en sparren), golvende heidelandschappen en kleine zandverstuivingen. Buiten de heuvelrug, in het vlakke boerenland met lange bomenrijen langs de wegen staan die kenmerkende Saksische boerderijen met hoge rieten daken, lage zijmuren en een afgeschuinde dak aan de voorzijde.

SAM_2006 SAM_2027

De Sallandtrail is nog van heel recente datum. In 2012 werd pas de eerste editie gehouden. Niettemin mag dit evenement zich al in een grote populariteit verheugen. De inschrijving sluit na het bereiken van het maximum aantal deelnemers. Voor bepaalde afstanden is die al heel snel vol. Bertus van Elburg, de drijvende kracht achter deze fraaie trail, had me dit al getipt. Hij gaf me ook aan dat de inschrijving op 2 november 2013 om 0.00 uur zou starten. Dat de inschrijving snel vol zou zijn, was een understatement. Toen ik me ’s nachts om 2.43 uur voor de 75 km trail wilde inschrijven, was het deelnemerslimiet al bereikt en belandde ik op de 4de plek van de reservelijst. Na 42 minuten (!) was de 75 km al volgeboekt. Maar niet lang daarna vernam ik van Bertus dat ik toch kon meedoen. Enige inschrijvers hadden namelijk besloten om uiteindelijk van deelname af te zien. Bertus is overigens een oude bekende van me. We kennen elkaar onder meer van de 2010-editie van de Two Oceans Run (56 km) in Zuid-Afrika en enige maanden daarna van de Veluwe Zoomtrail (55 km) in Dieren. Van de Sallandtrail zijn drie afstanden te doen: de 25, 50 en 75 km. De 75-km trail heeft ruim 850 hoogtemeters en dat vindt zijn verklaring dat het parcours bijna over alle Sallandse heuvels gaat: Holterberg, Haarlerberg, Sprengenberg, Koningsbelten, Noetselerberg, Nijverdalse Berg, Hellendoornse Berg, Eelerberg, Lemelerberg en Archemerberg. De deelnemersaantallen op de verschillende afstanden worden bewust nogal beperkt gehouden (350 resp. 150 resp. 50 deelnemers) omdat de trail ook deels door kwetsbare natuurgebieden gaat. Deze gebieden zijn gewoonlijk voor het publiek gesloten. Van de EUR Roadrunners deden drie roadies mee aan de 25 km-trail: Aagje, Erwin en Pascal.

Op een zonnige, maar nog koude zaterdagmorgen, even na 8.00 uur kwam ik met Pascal bij de startplaats aan. Het was het zwembad c.q. sportcentrum: Het Ravijn Nijverdal. Er heerste een opgewekte stemming. Die dag beloofde een heerlijke zonnige lentedag te worden en iedereen was zich al aan het verheugen op wat komen zou. Om 9.00 uur klonk het startschot en de groep lopers ging op pad. Ik had een fotocamera bij me om deze fraaie trail te documenteren en had daarop in het geheel geen haast om snel van start te gaan. Ik liep al gauw achteraan in het deelnemersveld met een mountainbiker als bezemwagen in m’n nabijheid. De mountainbiker was een gemoedelijke jonge vent met wie een leuk, onderhoudend gesprek was te voeren. Ik vertelde zoal wat ik tijdens m’n hardloopevenementen deed en hij vertelde me een en ander over de Sallandse Heuvelrug met name over natuur (korhoenders) en de vele mogelijkheden om te hardlopen, te racefietsen en te mountainbiken. Het hardlopen ging op zich prima, al kon ik aan m’n benen nog wel merken dat ze een week daarvoor lang hadden moeten presteren op de Transgrancanaria, een prachtige maar zeer zware trail op het Spaanse eiland Gran Canaria. Ik was daar ruim 20 uur in touw geweest over een afstand van 82 km met ruim 7.500 hoogtemeters. Voor een simpele Hollandse polderjongen laat zoiets je niet gauw onberoerd.

SAM_2099 SAM_2117
SAM_2124 SAM_2221

Tijdens het hardlopen genoot ik van alles wat ik zag. Het viel me op dat de natuur beduidend minder ver was ontloken dan bij de Trail de la Mazerine, twee weken eerder vlakbij Waterloo. Hier heb ik nauwelijks bloeiende bloemen gezien, op een enkele verdwaalde paardenbloem na terwijl ik in België al diverse vroegbloeiers zoals speenkruid had gezien en bloeiende wilgenbomen. In Salland was de natuur minder ver gevorderd in het voorjaar. Wellicht komt dit door de nachtvorst die in Oost-Nederland toch diverse keren was geweest, en zelfs nog in de afgelopen nacht, getuige de rijp die ik op de heenweg naar Nijverdal op diverse weilanden had gezien. In België stonden de wilgen al geheel in bloei, hier in Salland waren ze nog in kleine zilvergrijs behaarde knoppen, de zogeheten wilgenkatjes.

Een grappig punt in de eerste etappe was een ruim één meter hoge mierenhoop van rode bosmieren pal langs het parcours. De mieren hadden ook de zon ontdekt en vrijwel het hele mierennest was nu lekker aan het zonnebaden op de top van de mierenhoop. Daar lagen duizenden mieren als een dikke deken over elkaar heen, in een poging om een glimp van de warme zon te kunnen pakken. Ik was verbaasd en moest lachen. Die mieren weten kennelijk dus ook wel wat lekker is. Honderd meter daarna was de eerste verzorgingspost. Lopers werden hier volledig in de watten gelegd met allerlei soorten drank, fruit en etenswaren. Lopers konden ook Limburgse vlaaien krijgen of sneeën krentenbrood (krentenwegge) al of niet voorzien van een flinke dot slagroom. Heerlijk!

SAM_2155 SAM_2254

In de tweede etappe ging het parcours over het vlakke boerenland met groene graslanden nog bruine, onbewerkte akkers. Een mooi punt was de voorzichtige landing van een koppeltje ooievaars op hun ooievaarsnest hoog boven op een paal. Nadat ze waren geland vertoonde het mannetje baltsgedrag door zijn kop naar achteren te gooien en luid met zijn snavel te klepperen. We liepen hierna langs watergangen en over weilanden naar een andere stuwwal, ten noorden van de Sallandse Heuvelrug, en gingen over de Lemelerberg (77 meter boven NAP). Dit natuurgebied is zonder meer het mooiste gedeelte van de trail. We liepen over een smal slingerend heidepaadje tussen honderden, zo niet duizenden jeneverbessen. Links keken we kilometers uit over het groene laagland richting de IJssel en rechts keken we omhoog, naar de top van deze heuvel begroeid met heide en al die jeneverbessen. De jeneverbesstruiken waren vaak meters hoog. Wetende dat een jeneverbes jaarlijks slechts 2-3 cm groeit, stonden hier dus al behoorlijk oude struiken. Van jeneverbessen ken ik wel de Veluwse volkswijsheid/bijgeloof dat je nooit jeneverbesstruiken mag kappen: dat brengt ongeluk.

SAM_2281 SAM_2298
SAM_2315 SAM_2330

Op de Lemelerberg liepen we ook over een kleine zandverstuiving om daarna de heuveltop over te gaan. Kort daarna passeerden we een gezellig café-restaurant De Lemelerberg. De uitbater deed goede zaken. Het zonnetje scheen volop en buitenterras was al behoorlijk gevuld met dagjesmensen en dat terwijl het nog geen middag was. Even later passeerde ik de Dikke Steen waar een fotograaf mij met de grote, half uitgegraven zwerfkei op de plaat zette. Vanaf de Dikke Steen ging een pad over de open heide recht naar de top van de Lemelerberg. Daar was een uitzichtpunt gemaakt. Van alle kanten was vrij zicht. Je kon naar het westen, naar Deventer, kijken tot in Duitsland in het oosten. Tijdens het hardlopen zag ik diverse soorten vlinders vliegen: koolwitjes, de gele citroenvlinder en een gehakkelde aurelia (een bruine vlinder die wel iets op een kleine vos lijkt). Ik was verbaasd. Waarmee voedden de vlinders zich? Met die anderhalve paardenbloem die ik onderweg had gezien?

SAM_2396 SAM_2402
SAM_2351 SAM_2487

Na diverse omzwervingen op de Lemelerberg, over de heide en de bossen, gingen we weer terug naar onze eerste stuwwal bij Nijverdal. Ik was ook enigszins bezorgd om de tijdslimiet. Op 50 km, bij ons startpunt, was een tussentijdse tijdslimiet gesteld. Lopers moesten vóór 15.00 uur daar voorbij komen om verder te mogen gaan voor de 75 km. Dat werd krap voor mij. Gelukkig liep het parcours nu vrijwel over het vlakke boerenland en bossen met nauwelijks heuvels van enige omvang zodat ik steeds kon blijven rennen. Een kilometer voor de controlepost op de 50 km werden de lopers het nog even moeilijk gemaakt. We moesten een 20 meter hoge, mulle zandafgraving af en weer aan de andere kant omhoog klauteren. Dat was even afzien. Maar goed, ook deze exercitie bracht m’n tijdslimiet niet echt in gevaar. Om 14.50 uur passeerde ik blij maar opgelucht de controlepost op de 50 km.

SAM_2596 SAM_2615

De laatste 25 km liep ik grotendeels met enkele andere deelnemers in het zicht. Dan was ik weer de laatste en dan weer zij. Ook had de organisatie als beleid dat bij de laatste drie lopers fietsers als mobiele verzorgingspost meefietsten. Ik had zodoende ook m’n vaste begeleider. Kort na de aanvang van de laatste lus met 25 km passeerde ik een fraai gerestaureerde schaapskooi vol met ooien en kleine lammeren. De schaapskooi leek wel een kindercrèche met al die speelse lammeren. Het parcours ging weer door bossen en later weer over een golvende heidevlakte: de Koningsbelten geheten. De heide was hier niet zo puur als op de Lemelerberg. Er groeide ook veel vossenbes (ook wel bekend als cranberry) en het hoge, goudgele buntgras. Toen ik enige kilometers verderop door een ander natuurgebied -De Sprengenberg- liep, zag ik boven de boomtoppen een soort torenspits met vlak daarnaast op vrijwel dezelfde hoogte, een open overkapt uitzichtterras. Vanaf dat uitzichtterras moest je een werkelijk fenomenaal uitzicht over het hele gebied hebben. Dat gebouw bleek villa De Sprengenberg te zijn, gebouwd tussen 1898 en 1910 in opdracht van de toenmalige textielmagnaat Van Wulfften-Palthe. Tegenwoordig is het gebouw in beheer bij Natuurmonumenten.

 

SAM_2635 SAM_2636
SAM_2792 SAM_2783

De zon kwam al lager en lager aan de horizon te staan. Het was mooi om nu op de heide te lopen met fraai zijwaarts aangelichte grove dennen en goudkleurig buntgras. Bij m’n laatste verzorgingspost op de 66 km zag ik dat ik wellicht enkele minuten buiten de tijdslimiet van 9.00 uur zou finishen. Maar dan was geen man overboord. Ik liep nog steeds met enkele andere lopers in het vizier en tijdens de laatste etappe passeerde ik zowaar nog een andere deelnemer die op badslippers liep. Nu was hij de man met de rode lantaren. Om 18.08 uur passeerde ik moe maar voldaan de finishlijn. Ik was blij dat ik tijdens deze trail weinig heb hoeven te wandelen, ondanks dat m’n benen nog niet volledig waren hersteld van de Transgrancanaria. Een tijdslimiet van 9 uur op een loopafstand van 75 km die voor een substantieel deel over heuvels gaat, mag best pittig genoemd worden. Je loopt dan ruim 8 km per uur. Bij de landschapslopen van Willem Mütze ligt die loopsnelheid beduidend lager: iets beneden de 7 km per uur. Dat scheelt een slok op een borrel. Maar goed, een wat strakkere tijdslimiet heeft ook wel wat. De uitdaging van de trail wordt daardoor groter.

Tot slot volgen enkele statistieken. De eerste man op de 75 km was Pascal van Norden met een tijd van 5:47:12 (40 deelnemers). De eerste vrouw op deze afstand was Mildred Haans (België) met een tijd van 6:56:34 (15 deelnemers). De resultaten van de deelnemers van onze hardloopvereniging EUR Road Runners zijn als volgt:

Aagje Engel (dames 25 km) 2:05:14 (6e plaats van de 107)
Erwin van Harten (heren 25 km): 1:57:06 (29e plek van de 266)
Pascal den Hartog (heren 25 km): 2:00:16 (38e plek van de 266)
Ik mag zeggen dat onze roadies mooie resultaten hebben neergezet!

De organisatie met al zijn vrijwilligers wil ik langs deze weg hartelijk bedanken voor de voortreffelijke en gastvrije ontvangst. Ik had helaas geen zwembroek bij mij, anders had ik na afloop nog even gezwommen in het zwembad. Voor deelnemers aan de Sallandtrail is de toegang naar het bad overigens vrij.

Van Bertus vernam ik dat hij ook andere fraaie lopen in Salland organiseert zoals de Full Moon Run op 13 maart jongstleden. Ik kan me er alles bij voorstellen hoe bijzonder het is om in het koele, zilverachtige schijnsel van de maan op de weidse heide te lopen met allerlei grillige en mystieke contouren van jeneverbesstruiken en dennenbomen erbij. Helemaal als er nog grondmist rondhangt. Als kleine jongen heb ik met m’n vader in de zomervakantie ook diverse nachtwandelingen gemaakt over de Ginkelse heide bij Ede en weet hoe bijzonder dat is.

Misschien wordt op de Sallandse Heuvelrug in eind augustus een ander (type) loop georganiseerd als de heide in bloei staat. Op 27 augustus 2011 heb ik eens deelgenomen aan de Veluwemarathon van Kootwijkerzand naar Heerde. De finish was bij de schaapskooi op de dieppurperen heide van Heerde. Als de heide op de Lemelerberg ook zo uitbundig bloeit, dan is deze berg vast een purperen juweel.

Raymond

contentmap_plugin

Tags: Trails